Tổng thống Rodrigo Duterte đã lên kế hoạch công bố vùng bảo tồn biển và cấm đánh bắt cá tại khu vực bãi cạn Scarborough vốn bị Trung Quốc chiếm từ năm 2012. Trong trường hợp kế hoạch này được triển khai thì ngư dân có quốc tịch không phải là Philippines chỉ được phép đánh cá ở khu vực nước sâu ngoài bãi Scarborough, không được vào vùng nước cạn hình tam giác. Việc thành lập khu bảo tồn ở đây là cách để cả Trung Quốc lẫn Philippines giữ thể diện, phá vỡ thế bế tắc ngoại giao mà không cần phải có thoả thuận chính thức nào. Cố vấn An ninh Quốc gia Philippines cho biết ông Duterte đã thông báo kế hoạch của mình về khu bảo tồn này cho Chủ tịch Tập Cận Bình trong cuộc gặp bên lề Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC) ở Peru và kế hoạch này được phía Trung Quốc ủng hộ.
Kế hoạch trên được đưa ra 4 tháng sau khi Philippines giành được thắng lợi trong vụ kiện “đường 9 đoạn” của Trung Quốc ở Biển Đông tại Toà Trọng tài ở La Hay đồng thời trong tình hình ông Duterte muốn hàn gắn lại quan hệ giữa 2 nước. Theo ý kiến của một vài chuyên gia về chính trị thì việc xây dựng khu bảo tồn là một động thái đúng đắn cũng như việc giúp thúc đẩy nghề cá bền vững hơn cho quốc gia này tại Biển Đông là một trong những vùng biển có nguồn thuỷ sản phong phú nhất trên thế giới nhưng đang phải đối mặt với khủng hoảng do nạn đánh bắt cá quá mức. Các nhà khoa học đang kêu gọi xây dựng các khu bảo tồn biển tại các khu vực tranh chấp ở Biển Đông với mục đích làm giảm căng thẳng đồng thời bảo vệ các khu vực sinh sản của các loài thuỷ sản trước các tàu cá thương mại.
Theo chuyên gia về Biển Đông Ian J. Storey, các nhà khoa học trong hàng thập kỷ qua vẫn luôn cố gắng tìm kiếm các thoả thuận địa phương để giải quyết vấn đề Biển Đông. Đài Loàn từng đưa ra “sáng kiến hoà bình Biển Đông” nhưng chưa được thực thi bởi có quá nhiều các tuyên bố lãnh thổ của các nước trên vùng biển này. Ông cũng cho biết thêm nếu có sự đồng thuận từ Trung Quốc và Philippines thì kế hoạch quản lý bảo tồn Scarborough sẽ có cơ hội thành công.
X.T
tổng hợp