Ngày 27 tháng 10 năm 2019, tại Học viện Khoa học xã hội, số 477 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội, NCS. Nguyễn Hà Phương đã bảo vệ thành công Luận án Tiến sĩ Kinh tế học; Chuyên ngành: Kinh tế Quốc tế; Mã số: 9 31 01 06; Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Chiến Thắng và PGS.TS. Đặng Thị Phương Hoa.
Mục đích nghiên cứu của Luận án:
Luận án nhằm hệ thống tác động thực tế của Hiệp định thương mại tự do ASEAN-Úc- New Zealand (AANZFTA) đến thương mại hàng hóa của Việt Nam với Australia và New Zealand sau khi hiệp định được ký kết để từ đó đưa ra một số nhận xét, đánh giá và gợi ý cho Việt Nam.
Đóng góp mới của Luận án:
Luận án xây dựng được khung lý thuyết về tác động của FTA đến thương mại hàng hóa của các quốc gia; Góp phần đánh giá đầy đủ về những tác động tích cực và những kết quả chưa đạt được như kì vọng trong việc thực thi AANZFTA đến thương mại hàng hóa của Việt Nam với Australia và New Zealand theo 3 tiêu chí là giá trị thương mại hàng hóa, cơ cấu ngành thương mại hàng hóa, tạo lập và chuyển hướng thương mại;Đưa ra các dự báo triển vọng trong quan hệ thương mại giữa Việt Nam với Australia và New Zealand đến năm 2025; Đề xuất được sáu hàm ý cho Việt Nam để tận dụng được tối đa những lợi ích mà hiệp định này mang lại trong thương mại hàng hóa với Australia và New Zealand.
Luận án làm rõ nội dung lý luận cơ bản về Hiệp định thương mại tự do (FTA) như khái niệm, phân loại, quy tắc chính, các nội dung FTA mới, tính minh bạch, cơ chế giải quyết tranh chấp; Phân tích đánh giá một số lý thuyết liên quan đến tác động của FTA đến thương mại hàng hóa của các quốc gia dựa trên bốn khía cạnh là hiệu ứng động, lý thuyết về chuỗi giá trị toàn cầu, lý thuyết về lợi thế so sánh, tạo lập và chuyển hướng thương mại. Hệ thống lý luận được đưa ra trong luận án là cơ sở cần thiết để các bài nghiên cứu có liên quan đến FTA và đánh giá FTA đến quan hệ thương mại giữa các quốc gia áp dụng và đưa ra được những kết luận và định hướng phù hợp để tận dụng được lợi ích mà FTA mang lại; Chỉ ra cơ sở để vận dụng các lý thuyết trong phân tích đánh giá tác động của các Hiệp định thương mại tự do nói chung và AANZFTA nói riêng đến thương mại hàng hóa của quốc gia trong bối cảnh mới.
Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
Luận án làm rõ các nội dung liên quan đến Hiệp định thương mại tự do ASEAN- Australia- New Zealand trong đó có Việt Nam là thành viên, bao gồm nguồn gốc hình thành, mục tiêu, quy tắc về tự do hàng hóa và các cam kết tự do hóa thương mại hàng hóa là cơ sở để đưa ra những phân tích cho việc đánh giá tác động cũng như định hướng phát triển trong quan hệ thương mại hàng hóa giữa Việt Nam với Australia và New Zealand đến năm 2025.
Luận án đánh giá tác động của AANZFTA đến thương mại hàng hóa của Việt Nam với Australia và New Zealand và chỉ ra tác động tích cực và một số hạn chế. Từ đó, đưa ra những phân tích về nguyên nhân thành công và nguyên nhân hạn chế trong việc triển khai Hiệp định, đưa ra định hướng phát triển, hàm ý chính sách và kiến nghị cho Chính phủ cũng như doanh nghiệp từ nay đến năm 2025.
Luận án được các thành viên Hội đồng nhất trí thông qua.
Viện Nghiên cứu Đông Nam Á